Page 26 - thaipaat_Stou_2563

งานประชุมวิชาการรัฐประศาสนศาสตร์ระดับชาติ ครั้งที่ ๑๐/๒๕๖๓

บทน ำ
ประเทศไทยได้ก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ (Aging society) ที่มีประชากรอายุ 60 ปี ขึ้นไปมากกว่า 10%

ี
หรือมีประชาชนที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไปมากกว่า 7% ตั้งแต่ปี 2548 และคาดการณ์ว่าในอก 20 ปีข้างหน้า
สังคมไทยจะเป็นสังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ (Aged Society) โดยพิจารณาจากจ านวนประชากรที่มีอายุ 60 ปีขึ้น
ไปมากกว่า 20% หรือมีประชากรที่มีอายุ 65 ปี ขึ้นไปเกนกว่า 14% คาดว่าในปี 2571 ประเทศไทยจะมีผู้
ิ
ั
อายุเกิน 60 ปี 23.5% (ชมพูนุท พรหมภักดิ์, 2556: 1) ซึ่งส่งผลกระทบต่อการพฒนาประเทศ ดังนี้
1. สถานะด้านการคลัง พบว่า ภาครัฐบาลมีภาระค่าใช้จ่ายด้านสาธารณสุขและสวัสดิการ เพอดูแล
ื่
ประชากรสูงอายุที่มีจ านวนเพิ่มสูงขึ้นตามไป น าไปสู่การขาดดุลงบประมาณและเกิดหนี้สาธารณะ โดยงบประมาณ
รายจ่ายเกี่ยวกับผู้สูงอายุ ครอบคลุมเบี้ยยังชีพ (แบบขั้นบันได) กองทุนการออมแห่งชาติ กิจกรรมการส่งเสริม
ั
ผู้สูงอายุ เงินสงเคราะห์จัดการศพ บ านาญข้าราชการ และการประกนสังคม ซึ่งเมื่อศึกษาผลการประมาณการ
ิ่
ึ้
รายจ่ายสวัสดิการเพื่อผู้สูงอายุในช่วงปี 2555-2564 พบว่า รายจ่ายที่เกิดขึ้นโดยรวมมแนวโน้มเพมขนตลอด
ี
โดยโตขึ้นเกือบสามเท่าในช่วงเวลา 10 ปี ซึ่งมีเหตุผลหลักเนื่องจากจ านวนผู้สูงอายุที่เพมขึ้น รายจ่ายสวัสดิการ
ิ่
ื่
ผู้สูงอายุที่สูงขึ้นอย่างมากคือเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุ ตามมาด้วยรายจ่ายเพอหลักประกันรายได้อนได้แก่บ านาญ
ั
ข้าราชการ บ านาญประกันสังคม และบ านาญกองทุนการออมแห่งชาติ ทั้งนี้รายจ่ายในส่วนที่อยู่อาศัยและ
กิจกรรมเพื่อผู้สูงอายุยังมีสัดส่วนค่อนข้างน้อย (สถาบันวิจัยเพื่อการพฒนาประเทศไทย และคณะ, 2555: 58)
ั
ื่
2. ภาคการผลิตของประเทศ พบว่า ด้านอปสงค์ คือ ระดับรายจ่ายเพอการบริโภคที่ขึ้นอยู่กับระดับ
ุ
รายได้ผู้สูงอายุ รูปแบบการบริโภคในสังคมผู้สูงอายุที่มีการเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม และด้านอปทาน คือ ข้อมูล
ุ
อาชีพผู้สูงอายุในที่ท างานที่มีทั้งแรงงานในระบบและนอกระบบ ผู้สูงอายุที่เป็นแรงงานในระบบส่วนใหญ่ประกอบ
อาชีพขั้นพนฐานต่าง ๆ ในด้านการขาย รองลงมาคือ ผู้ปฏิบัติงานด้านความสามารถทางฝีมือและธุรกิจ มีการค้า
ื้
ร้อยละ 16.7 พนักงานบริการและพนักงานขายในร้านร้อยละ 16.4 ผู้ปฏิบัติงานที่มีฝีมือในด้านการเกษตรและ
ประมงร้อยละ 11.8 และผู้บัญญัติกฎหมาย ข้าราชการระดับอาวุโส และผู้จัดการร้อยละ 10.6 ส าหรับผู้สูงอายุ
ที่อยู่ในแรงงานนอกระบบ ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพที่ใช้ฝีมือในด้านการเกษตรและประมง ร้อยละ 67.0 รองลงมา

เป็นพนักงานบริการและพนักงานขายในร้านค้าร้อยละ 19.9 และผู้ปฏิบัติงานด้านความสามารถทางฝีมือและ
ธุรกิจการค้า ร้อยละ 6.8 เป็นต้น ซึ่งภาครัฐบาลและเอกชนต้องมีการเตรียมพร้อมในการแกไขปัญหาแรงงานที่มี
้
แนวโน้มลดลง ภาครัฐบาลควรมีมาตรการเพอส่งเสริมการมีส่วนร่วมในก าลังแรงงานของประชากรในกลุ่ม
ื่
ื่
ประชากรสูงวัย ให้ระบบการจ้างแรงงานมีความยืดหยุ่นมากขึ้นเพอแก้ไขปัญหาแรงงานและการสร้างโอกาสให้กับ
ผู้สูงอายุ กลุ่มที่ต้องการท างานเพอเป็นรายได้ในการเลี้ยงชีพ เช่น การจ้างงานภาคราชการโดยขยายการ
ื่
เกษียณอายุให้มีขอบเขตครอบคลุมกับกลุ่มลูกจ้างหลายกลุ่ม เป็นต้น ส าหรับในส่วนภาคเอกชน พนักงานที่มีอายุ
มากอาจได้รับแรงกดดันให้เลิกท างานก่อนวัยเกษียณโดยเหตุผลอันเนื่องมาจากสภาพการท างานหรือเป็นเพราะ

ุ
ฐานเงินเดือนที่สูงซึ่งท าให้บริษัทมีความสนใจที่จะจ้างพนักงานรุ่นใหม่เข้ามาแทนที่ (พภัสสรณ์ วรภัทร์ถิระกล,
ม.ป.ป.; ชมพูนุท พรหมภักดิ์, 2556: 1)
3. ด้านนโยบายรัฐบาลที่มีจุดออน คือ การเปลี่ยนแปลงนโยบายตามการเปลี่ยนแปลงรัฐบาล จึงพบ
่
ปัญหาด้านความต่อเนื่อง ส่งผลต่อการบริหารจัดการภาครัฐไทยภายใต้ระบบรัฐสวัสดิการ (พภัสสรณ์ วรภัทร์ถิระ

กุล, 2560: 111)
จากสถานการณ์และปัญหาข้างต้นเป็นที่มาของบทความวิชาการเรื่อง คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ:
ื่
สถานการณ์และแนวทางการจัดสวัสดิการในประเทศไทยภายใต้การเปลี่ยนแปลงทางสังคม มีวัตถุประสงค์เพอ
น าเสนอสถานการณ์ผู้สูงอายุในประเทศไทย ผลกระทบและน าเสนอแนวทางการจัดสวัสดิการที่เหมาะสม

ส าหรับผู้สูงอายุเพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต โดยมีรายละเอียด ดังนี้

24