Page 69 - thaipaat_Stou_2563

งานประชุมวิชาการรัฐประศาสนศาสตร์ระดับชาติ ครั้งที่ ๑๐/๒๕๖๓

การศกษานอกระบบและการศึกษาตามอธยาศัย ได้ยึดแนวทางการส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต
ึ
ั
มุ่งจัดการศกษาให้กับผู้เรียนสามารถด ารงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีคุณภาพ เป็นการเรียนรู้เพอชีวิต ที่เรียกว่าสี่
ึ
ื่
ื่
เสาหลักทางการศึกษา (Four Pillars of Education) ได้แก การเรียนรู้เพอรู้ (Learning to know) การเรียนรู้
่
ื่
ื่
เพอปฏิบัติได้จริง (Learning to do) การเรียนรู้เพอที่จะอยู่ร่วมกัน (Learning to Live Together) และการ
เรียนรู้เพื่อชีวิต (Learning to Be) (วิชัย วงษ์ใหญ่ , 2554: 511 - 512)
1.2 ทฤษฎีการเรียนรู้ของผู้ใหญ่ (Adult Learning Theory)
ตั้งอยู่บนพนฐานความเชื่อที่ว่าผู้ใหญ่แต่ละคนเป็นผู้ที่มีวุฒิภาวะที่สมบูรณ์ มีความสามารถที่จะ
ื้
ี
เป็นผู้ชี้น าตนเองได้ รวมถึงบทบาทของครูจะไม่เป็นผู้สอนแต่เพยงฝ่ายเดียว แต่ครูจะเป็นผู้อ านวยความสะดวก
ในการจัดกิจกรรมเพอก่อให้เกิดการเรียนรู้ เป็นผู้ช่วยในการวิเคราะห์ความต้องการ (Need analysis) วิเคราะห์
ื่
ื่
ปัญหาของผู้เรียน (Problem analysis) วางวัตถุประสงค์และออกแบบสร้างประสบการณ์เพอการเรียนรู้
(Design learning experiences) (ศักรินทร์ ชนประชา, 2557: 14)
ึ
ดังนั้น การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศัยต้องยึดหลักให้ตอบสนองต่อธรรมชาติของ
ั
ึ
ผู้ใหญ่ สิ่งที่ควรค านึงถึงหรือลักษณะเด่นของผู้ใหญ่ที่มีผลท าให้ผู้ใหญ่เกิดการเรียนรู้ได้อย่างสมบูรณ์แบบ
ประกอบด้วยหลักส าคัญ 4 ประการ ได้แก่ 1) มโนทัศน์ของผู้เรียน (Self-Concept) 2) ประสบการณ์ของ
ผู้เรียน (Experience) 3) ความพร้อมที่จะเรียน (Readiness to Learn) และ 4) แนวทางการเรียนรู้
(Orientation to Learning) (ศักรินทร์ ชนประชา, 2557: 16 - 17)
1.3 หลักการมนุษยนิยม (Humanistic principles)

กรอบสะท้อนส าคัญเกี่ยวกับความรับผิดชอบในการจัดการเรียนรู้ได้ถูกแปรเปลี่ยนไปภายใต้
แนวคิดการเรียนรู้ตลอดชีวิต จากเดิมรัฐจะเป็นผู้รับผิดชอบหลักไปสู่ภาคประชาสังคม ชุมชน รวมถึงสถานที่
ปฏิบัติงาน และจากเดิมภายใต้โครงสร้างและสถาบันการศึกษาแบบดั้งเดิม ไปสู่การมุ่งเน้นการเรียนรู้ ซึ่งถือเป็น
หัวใจส าคัญของระบบการเรียนรู้ตลอดชีวิต ที่ขึ้นอยู่กับระดับความสามารถและการจูงใจให้บุคคลตระหนักและ
เกิดการเรียนรู้ของตนเองได้ จึงเป็นความท้าทายในการส่งเสริมการศึกษา เนื่องจากแนวคิดเรียนรู้ตลอดชีวิตมี

ื้
ปรัชญาและอดมคติพนฐานบนหลักการมนุษยนิยม (Humanistic principles) ซึ่งมีความแตกต่างกับหลักการ
ุ
เสรีนิยมใหม่ (Neoliberal principles) ที่มุ่งเน้นการสร้างความสามารถในการแข่งขัน การแปรรูปและทุนมนุษย์
(Kapil Dev Regmi, 2015: 142)

ั
การจัดการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธยาศัย ตามหลักการมนุษยนิยม (Humanistic
ื่
principles) จึงมีจุดมุ่งหมายส าคัญเพอให้สมาชิกในสังคมมีความตระหนักถึงการมีส่วนร่วมทางการเมืองของ
พวกเขาเองในกิจกรรมผ่านรูปแบบต่าง ๆ โดยการเสริมสร้างความร่วมมือและประสานงานซึ่งกันและกันที่มี
ลักษณะเป็นการเรียนรู้แบบร่วมมือกัน (Collective Learning) จากการแบ่งปันความรู้ร่วมกันจนน าไปสู่

สาธารณะประโยชน์ จึงเห็นได้ว่าเป็นการส่งเสริมคุณค่าความเป็นมนุษย์โดยการสร้างทุนทางสังคม (Social
capital) และการเพมขีดความสามารถ (Capability Enhancement) ให้สูงขึ้น (Kapil Dev Regmi, 2015: 147)
ิ่
จากการศึกษาเอกสาร สรุปได้ว่าการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธยาศัย มุ่งเน้นให้เกิดการ
ั
เปลี่ยนแปลงทางความคิดและการกระท าของผู้เรียน ตามแนวคิดการเรียนรู้ตลอดชีวิต โดยค านึงถึงศักยภาพ

ความพร้อม ความสนใจ ความถนัด สภาพแวดล้อมชุมชน สังคม และความหลากหลายของกลุ่มเป้าหมาย ตาม
ั
ทฤษฎีการเรียนรู้ของผู้ใหญ่ เพอให้ผู้เรียนสามารถประยุกต์ใช้ความรู้ได้จริงในชีวิต สามารถพฒนาตนเอง
ื่
ครอบครัว ชุมชน สังคม และประเทศชาติ ตามหลักการมนุษยนิยม
2.บทบำทกำรจัดกำรศึกษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอัธยำศัย

2.1 การจัดการศึกษานอกระบบ

67