Page 112 - thaipaat_Stou_2563

งานประชุมวิชาการรัฐประศาสนศาสตร์ระดับชาติ ครั้งที่ ๑๐/๒๕๖๓

หลายประเทศทั่วโลกต่างเผชิญกับสภาวะผันผวนทางเศรษฐกิจ ปัญหานี้ได้เชื่อมโยงกับการขาดแคลน
ื่
ทรัพยากรทางพลังงาน และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เพอแก้ปัญหาดังกล่าวจึงมีการน าแนวทาง
ั
“เศรษฐกิจชีวภาพ (Bioeconomy)” มาใช้ในการก าหนดนโยบายรวมทั้งยุทธศาสตร์ในการพฒนาเศรษฐกิจ
ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ( European Commission, 2 0 1 2 ) โ ด ย แ น ว ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ชี ว ภ า พ คื อ

ื
การใช้เทคโนโลยีชีวภาพขับเคลื่อนด้วยเทคโนโลยีและนวัตกรรมจากวัสดุทางชีวภาพ ได้แก่ พช สัตว์ และ
ุ
จุลินทรีย์ รวมถึงวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร โรงงานอตสาหกรรม ฟาร์มปศุสัตว์ และชุมชน กระทั่งพฒนาต่อ
ั
ยอดเป็นผลิตภัณฑ์ชีวภาพที่มีมูลค่าสูง เช่น พลาสติกที่ย่อยสลายได้ อาหารและยารักษาโรคเฉพาะบุคคล และ
พลังงานไฮโดรเจน เป็นต้น จึงมีการคาดการณ์ว่าเศรษฐกิจชีวภาพจะช่วยแก้ปัญหาส าคัญระดับโลกด้วยการ
ขับเคลื่อนเศรษฐกิจโลกบนฐานของการรักษาสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน
ส าหรับบริบทของประเทศไทยในแง่ของการส่งเสริมนโยบายเศรษฐกิจชีวภาพ พบว่า ทรัพยากรทาง
ธรรมชาติจะยังมีอยู่จ านวนมาก แต่การพัฒนาทางด้านเทคโนโลยีทางการผลิตที่ยังไม่ก้าวหน้า ประกอบกับการ

ก าหนดนโยบายรัฐที่ให้ความส าคัญต่อผู้บริหารมากกว่าบริบทเชิงพนที่ (Top - Down) จึงไม่สามารถน า
ื้
ทรัพยากรมาใช้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงส่งผลให้การผลักดันนโยบายเศรษฐกิจชีวภาพเป็นไปด้วยความล่าช้า
ประกอบกับรัฐบาลยังไม่มีนโยบายที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการการผลิตและใช้ประโยชน์จากผลิตภัณฑ์ชีวภาพ
โดยตรง ดังจะเห็นว่าในขณะนี้รัฐบาลก าลังด าเนินนโยบาย Thailand 4.0 โดยเร่งผลักดันให้มีการสนับสนุน
การลงทุนจากภาคอตสาหกรรมมากชีวภาพมากขึ้น และบรรจุแนวทางเศรษฐกิจชีวภาพในร่างแผนยุทธศาสตร์
ุ
ั
ชาติ 20 ปี และแผนพฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 อกทั้ง รัฐบาลได้ก าหนดแนวทางการ
ี
ขับเคลื่อนผ่านแผนการด าเนินงานต่าง ๆ ได้แก่ 1) แผนการปฏิรูปประเทศด้านทรัพยากรธรรมชาติและ
สิ่งแวดล้อม และ 2) โครงการสานพลังประชารัฐ ซึ่งมีแผนงาน (Roadmap) ส าหรับเศรษฐกิจชีวภาพ เพอ
ื่
ขับเคลื่อนอุตสาหกรรมฐานชีวภาพ (รัฐบาลไทย, ม.ป.ป.)
นอกจากนี้ การที่ประเทศไทยเป็นผู้ผลิตและส่งออกสินค้าทางการเกษตรและอาหารส าคัญของโลก
ิ่
ิ
ส่วนใหญ่เป็นวัตถุดิบขั้นต้นที่มีมูลค่าเพมไม่มาก (พจารณาตารางที่ 1) แต่กระนั้น ภาคการเกษตรไทยยังต้อง
ประสบกับปัญหาราคาผลผลิตทางการเกษตรโลกผันผวน รวมถึงสภาวะโลกร้อนที่ท าให้ผลผลิตลดลง ใน
ขณะเดียวกันประเทศไทยก็มีการน าเข้าผลิตภัณฑ์สารเคมี วัสดุ และพลังงานรวมกันเป็นจ านวนมาก หาก
ุ
ประเทศไทยต้องการเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันด้านอตสาหกรรมฐานชีวภาพ จ าเป็นจะต้องพัฒนาวัตถุดิบทาง
การเกษตรให้มีมูลค่าสูง ด้วยการพฒนาด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมของตนเอง แนวโน้มในอนาคตอาจเห็น
ั
ภาพการน าเทคโนโลยีเข้ามาเป็นกลไกในการการพัฒนานโยบายเศรษฐกิจชีวภาพมากขึ้น

ตำรำงที่ 1: มูลค่ำกำรส่งออกสินค้ำเกษตร ปี 2558 – 2560

110