Page 74 - Microsoft Word - PAAT Journal V5-2021-awt-v2
P. 74
PAAT Journal Vol. 3 No. 5, June 2021
ตนเองได้ ต้องพึ่งพารัฐส่วนกลางมากขึ้น ประชาชนในท้องถิ่นไม่สามารถเข้าไปมีส่วนร่วมในการปกครองตนเอง
ได้ (ภิรมย์พร ไชยยนต์ , 2557, น.1-2)
องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) เป็นองค์กรภาครัฐที่จัดตั้งตามหลักการกระจายอํานาจการ
ปกครอง (Decentralization) เปิดโอกาสให้ประชาชนกลุ่มย่อยในแต่ละท้องถิ่น ได้มีส่วนร่วมในการเลือกผู้นํา
ของตน ให้เข้ามาทําหน้าที่บริหารจัดการสนองความต้องการ พร้อมทั้งแก้ปัญหาของประชาชนในท้องถิ่นนั้น ๆ
อย่างรวดเร็วตรงความต้องการและด้วยความทั่วถึง ขณะเดียวกันก็จะเห็นผลตอบรับในทันทีด้วย (นภาจรี จิ
วะนันทประวัติ, 2557, น. 1) อันเป็นหลักการที่รัฐมอบอํานาจการปกครองบางส่วนให้องค์กรปกครองส่วน
ท้องถิ่นในการจัดทําบริการสาธารณะ เพื่อตอบสนองความต้องการ หรือแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของ
ประชาชนในท้องถิ่นของตน โดยกําหนดให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีบุคลากร งบประมาณและมีอํานาจ
อิสระในการบริหารจัดการ ทั้งในด้านการพัฒนาเศรษฐกิจ การวางระบบสาธารณูปโภคและสาธารณูปการ การ
จัดทําบริการและสวัสดิการสังคม ภายใต้การกํากับดูแลของรัฐบาล (กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น, 2559)
สําหรับประเทศไทยมีรูปแบบการปกครองส่วนท้องถิ่น แบ่งออกเป็น 2 รูปแบบ คือ
1. การปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบทั่วไป จัดเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีการจัดตั้ง
ขึ้น โดยมีลักษณะหรือองค์ประกอบที่มีความคล้ายคลึงกันทั่วประเทศ (สมคิด เลิศไพฑูรย์, ม.ป.ป.) ทั้งนี้องค์กร
ปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบทั่วไปของประเทศไทยจะมีอยู่ด้วยกัน 3 ประเภท (สิวาพร สุขเอียด, ม.ป.ป.) ได้แก่
1) องค์การบริหารส่วนจังหวัด (อบจ.) มีโครงสร้างการบริหาร คือ สภาองค์การบริหาร
ส่วนจังหวัดและนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัด โดยมีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้กํากับดูแล
2) เทศบาล มีโครงสร้างการบริหาร คือ สภาเทศบาลและนายกเทศมนตรีโดยมีผู้ว่า
ราชการจังหวัด เป็นผู้กํากับดูแล (โดยแบ่งออกเป็นเทศบาลนคร เทศบาลเมืองและเทศบาลตําบล)
3) องค์การบริหารส่วนตําบล (อบต.) มีโครงสร้างการบริหาร คือ สภาองค์การบริหารส่วน
ตําบลและนายกองค์การบริหารส่วนตําบลโดยมีนายอําเภอเป็นผู้กํากับดูแล
2. การปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ จัดเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มี
ลักษณะ หรือองค์ประกอบบางประการแตกต่างไปจากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทั่ว ๆ ไป ความแตกต่างนี้
สืบเนื่องมาจากลักษณะเฉพาะของท้องถิ่นนั้น ๆ เอง เช่น เป็นท้องถิ่นที่มีความเจริญทางเศรษฐกิจมาก มี
ประชากรอาศัยอยู่อย่างหนาแน่น หรือเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียง มีนักท่องเที่ยวเป็นจํานวนมาก (สมคิด
เลิศไพฑูรย์, ม.ป.ป.) การปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษของประเทศไทยจะมีอยู่ด้วยกัน 2 ประเภท ได้แก่
1) กรุงเทพมหานคร (กทม.) มีโครงสร้างการบริหาร คือ สภากรุงเทพมหานคร (ส.ก.) และ
ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร
2) เมืองพัทยา มีโครงสร้างการบริหาร คือ สภาเมืองพัทยาและนายกเมืองพัทยา
เนื้อหา (Body)
การปกครองท้องถิ่นของไทย
ประเทศไทยได้ใช้หลักการจัดระเบียบการปกครองทั้ง 3 รูปแบบ ในที่นี้จะขอสรุปลักษณะการ
กระจายอํานาจให้การปกครองท้องถิ่นของไทย ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 มาจนถึงปัจจุบัน โดยแบ่งออกเป็น 3 ช่วง
ดังนี้
ช่วงแรก ตั้งแต่การปฏิรูประบบราชการสมัย ร.5 จนถึงการเปลี่ยนแปลงการปกครอง
พ.ศ. 2475 ช่วงนี้รัฐยังรวมศูนย์อํานาจการปกครองไว้ที่ส่วนกลางเป็นส่วนใหญ่ การแบ่งอํานาจให้ภูมิภาค และ
67 สมาคมรัฐประศาสนศาสตร์แห่งประเทศไทย
